Dziś w zasadzie takiej "solidarnej" prozy już nie ma; przepadła ona gdzieś w dziejowej przerwie między pokoleniami, między gorzkim odmarszem klasyków uwikłanych w historię, a gwarnym wejściem debiutantów uwikłanych w subkultury i postmodernistyczne mody. Nie oceniam tej ewolucji, nie rozstrzygam jej skutków, ale patrzę na kres wielkiego powieściopisarstwa , wielkiej epiki z żalem. Kłaczyński należy do ostatnich Mohikanów tej prozy. Notabene uwielbianej i docenianej przez znaczną część czytelników; on się plasuje swoim światem powieściowym gdzieś między Myśliwskim, autorem "Kamienia na kamieniu", a Teresą Lubkiewicz - Urbanowicz, autorką "Bożej podszewki". To właśnie świat dawnej, umarłej prowincji z całym amalgamatem jej społecznego i etnicznego poplątania, z reliktami dawnej epoki, historii i ustroju, z kulturowymi osobliwościami, z których konstytuowała się jednak wielopokoleniowa i nadśrodowiskowa "polskość" w całym jej fenomenie, smaczkach i niepowtarzalności. [okładka]

"Miejsce" posiada przede wszystkim bohatera zbiorowego i stąd pierwsze wrażenie, że mamy do czynienia z udaną powieścią środowiskową o dużej rozpiętości stylów życia. Skala obejmuje zarówno wysiłek utrzymania się przy życiu największej, małomiasteczkowej i wiejskiej biedoty, jak światowy obyczaj dworu hrabiowskiego czy znacznie nielicznej, ale wyrazistej grupy ludzi interesu. Powieść w swoim tle zawiera nie pozbawiony komizmu proces oswajania się mieszkańców za zdobyczami cywilizacji: od rozbicia rytualnego jarmarku przez automobil hrabiego, po rzeczywiste zmiany, jakie wprowadza budowa fabryki samolotów ściągająca nowych i obcych ludzi. Związana z planami COP-u budowa fabryki miała być nie tylko antidotum na przysłowiową galicyjską biedą, ale wiązała się także z działaniami na rzecz obronności kraju. "Miejsce" pozwala żyć normalnie ludziom różnych statusów materialnych, różnych narodowości i religii. Ani ludność żydowska, ani koloniści niemieccy nie są postrzegani jako obcy. Owszem, odmienność jest przyczyną złośliwości, czasami szyderstw, ale nie inaczej traktuje się innych współziomków... [okładka]

Fabularna i znaczeniowa kontynuacja utworów Włodzimierza Kłaczyńskiego. [okładka]

Rzeczywistość przedstawiona w prozie autora "Wronich piór" - obraz ginącego świata, rozbitych wspólnot narodowych, zostaje podniesiona do rangi wartości za sprawą wielkiej pamięci i wielkiej fascynacji pejzażem, odrębnością kultur, ale także ciekawą struktuą kreowanych postaci. Wieloetniczna wspólnota Miasta i jego okolicy staje się intrygująca i ciekawa zarówno w swych odrębnościach etnicznych, jak i fascynacjach erotycznych, z czym wiąże się problem człowieka do szczęścia wobec zagrożonych historii. Bohaterowie prozy Włodzimierza Kłaczyńskiego szczęście postrzegają elementarnie, w wymiarach historii naturalnej, afirmującej wartości życia biologicznego, co stanowi swoiste podsumowanie stale obecnej na kartach powieści magii ciała. Opisywany przez Autora ginący świat wspólnot posiada strukturę koncentryczną. Każdy z bohaterów ma swoje "centrum swiata". Szczególnego znaczenia nabierają tu więc takie miejsca i takie wartości jak dwór, dom, ogród, rzeka, las. Człowiek, aby był szczęśliwy, zdaje się sugerować W. Kłaczyński, musi żyć w miejscach ukochanych kosmicznym rytmem. Życie w wymiarze historycznym staje się dramatem. Totalitarnemu prawu "zabij i zapomnij" przeciwstawia Autor prawo głęboko humanistyczne - zachowaj wierną pamięć ludzi, czasu, przestrzeni i krajobrazu. Jest w powieści Kłaczyńskiego jeszcze jeden wart uwagi oryginalny wątek wprowadzony przez postacie drużynowego Suhaka i Władka Kuny: wojna ogladana oczami pojedynczego, szeregowego żołnierza, znaczona jego odczuciami, rozmyślaniami, zwątpieniami, utrata wartości. Doskonała konstrukcja tych postaci odsłania głęboką prawdę psychologiczną w wymiarze jednostkowym, ale budzi również refleksje natury historiozoficznej, iż pojedynczy człowiek rzadko tworzy historię, ale zawsze podlega okrutnym jej prawom. [okładka]